Do koliko godina može da se ide na vantelesnu oplodnju?
Prema odluci RFZO od jula 2022. godine starosna granica za ulazak u VTO proceduru o trošku države, za ženu je do navršenih 45 godina.
Pravo na neograničeni broj stimulisanih potupaka BMPO i neograničen broj krioembriotransfera ima žena do navršenih 45 godine života, koja u postojećoj zajednici (bračnoj ili vanbračnoj) nema dece.
Pravo na 2 stimulisana postupka BMPO i 3 krioembriotransfera ima ima žena do navršenih 45 godine života, koja u postojećoj zajednici (bračnoj ili vanbračnoj) ima jedno dete.
Zašto
su godine važne?
Godine žene su bitne , jer sa starošću broj i kvalitet jajnih ćelija, kao i ovarijalna rezerva opada, samim tim i verovatnoća za ostvarivanje trudnoće se smanjuje.
Plodnost žene počinje da opada nakon 30 godine, a značajno nakon 35 godine.
Mogućnost da ostvare trudnoću do 30 godine iznosi oko 75%, a nakon 35 godine 65%, a posle 40 godine 44%.
Kako izgleda postupak VTO?
Vantelesna oplodnja (van materice).je metoda biomedicinski potpomognute oplodnje (BMPO), kod koje se vrši oplodnja jajne ćelije spermatozoidima u kontrolisanim laboratorijskim uslovima.
Priprema jajnika (hormonska stimulacija)
Da bi dobili optimalan broj jajnih ćelija, potrebno je pre uključivanja hormonske stimulacije koja započinje 2 ili 3 dana menstrualnog ciklusa, obaviti razgovor sa oba partnera (uzima se anamneza),uradi se ultrazvučni pregled jajnika i materice, kao i hormonske analize (estradiol, LH,FSH). Svakom paru se pristupa individualno.
Hormonska stimulacija jajnika traje obično 10 do 12 dana. Pacijentkinja hormone prima svaki dan u isto vreme u obliku injekcije .Injekcije se daju potkožno tankim insulinskim iglama u predelu stomaka ili u butinu.Sama pacijenkinja može sebi u kućnim uslovima aplikovati injekciju ili može kod nas u Bolnici.
Do same aspiracije ,žena dolazi na 3-4 kontrole na kojima se ultrazvučno meri broj i veličina folikula (u kojima se nalaze jajne ćelije ) na svakom jajniku , kao i debljina sluznice materice. Uz to se traže i hormonske pretrage u zavisnosti od faze ciklusa.
Postoje dva protokola stimulacije jajnika:
- Kratki protokol
- Dugi protokol
Sa kojom će se vrstom protokola krenuti odlučuje ginekolog , na osnovu starosti žene, trajanja menstrulanog ciklusa , ovarijalne rezerve,BMI (body mass index), pridruženih oboljenja,ranjih stimulacija jajnika i njenih ishoda i vrednosti hormona.
Aspiracija jajnih ćelija
Se obavlja nakon hormonske stimulacije jajnika , kada ginekolog na osnovu analiza hormona i ultrazvučnog merenja folikula proceni da je vreme za aspiraciju.
Tada se daje STOP injekcija (hCG – horiogonadotropni hormon), koji služi da dovrši sazrevanje jajnih ćelija i njihovo oslobađanje sa zida folikula. Ona mora da se primeni u tačno dogovoreno vreme, koje ginekolog odredi. Nakon toga mora da prođe 35 - 36 h da bi se uradila aspiracija.
Aspiracija jajnih ćelija iz folikula se kod nas radi u opštoj kratkotrajnoj intravenskoj anesteziji (pod budnim okom naših anesteziologa ), koja obično traje od 10 do 15 minuta. Za samu intervenciju je potrebno pripremiti krvnu grupu, kompletnu krvnu sliku , osnovnu biohemiju , male faktore koagulacije, kao i EKG. Sama intervencija je ultrazvučno navođena preko vaginalne sonde koja na sebi ima vodič, preko koga se iglom dođe do jajnika, probode zid folikula i usisa tečnost sa jajnom ćelijom . Intervencija je niskog rizika .
Nakon aspiracije jajnih ćelija naši embriolozi pristupaju pripremi dobijenih ćelija za oplodnju. U isto vreme partner daje svoj uzorak semene tečnosti.
Oplodnja jajnih ćelija
Oplodnja jajnih ćelija se obavlja strogo kontrolisanim uslovima u embriološkoj laboratoriji sa spermatozoidima partnera.
Postoje dve metode oplodnje jajnih ćelija :
- Standardna IVF metoda – jajna ćelija se stavlja u posebnu posudu sa medjumom, u koji se ubaciju prethodno obrađeni spermatozoidi , da je samostalno oplode . Oplodnja se ovim metodom dogodi za 16 do 20h.
- ICSI (intracitoplazmatična injekcija spermatozoida) metoda - obično se radi kod muškog infertiliteta . Kod nje se pod kontrolom mikroskopa metodom mikro-manipulacije, zdrav i vitalan spermatozoid , direktno tankom iglom ubaci u jajnu ćeliju . Oplodnja se ovim metodom dogodi za 16 do 20h.
Inkubacija jajne ćelije
Posuda u kojoj se nalazi jajna ćelija i spermatozoidi stavlja se u inkubator koji obezbeđuje adekvatnu temperature( identičnu telesnoj), gde dolazi do njenog spajanja sa spermatozoidom i započinjanja ćelijske deobe (stvaranje embriona).
Transfer embriona
Podrazumeva vraćanje embriona (jednog ili više) u materičnu šupljinu pomoću katetera. Sam postupak je bezbolan , kratkotrajan i traje otprilike oko 10 minuta., sličan je običnom ginekološkom pregledu. Embrioni se obično vraćaju na 2, 3 ili 5 dan od aspiracije (što zavisi od broja I kavliteta dobijenih embriona).
Embriotransfer može biti:
- Svež
- Zamrznut (tkz. krioembriotransfer)
Svež embriotransfer se radi nakon aspiracije 2, 3 ili 5 dana, dok se krioembriotransfer radi nakon odmrzavanja embriona u laboratorijskim uslovima i pripreme sluznice materice u spontanom ili stimulisanom ciklusu (pomoću estrogena u tabletama , flasterima ili u spreju).
90%-95% zamrznutih embriona nakon odmrzavanja mogu biti upotrebljeni, a samo 5%-10% nema dovoljan kvalitet.
Test na trudnoću se radi nakon 11 do 14 dana od embriotransfera , iz krvi se određuje hormon bHCG (humani horionski gonadotropin).
